جشن اسفندگان فرخنده باد!/Ҷашни Исфандгон фархунда бод!

دوشنبه، ٥ اسفند ١٣٨٧

امروز، ٥ اسفند، جشن اسفندگان است. این جشن نیکو، زیبا و قشنگ گذشتگانمان‌را به شما، بانوان و دوشیزگان و مادران عزیز و گرانبها شاد باش می‌گویم. ٥ اسفند روز گرامیداشت زمین در ایران باستان بوده. چون زمین عطاکننده‌ی مهر است و همه‌ی انسان‌هارا در آغوش خود نگه می‌دارد و همچون مادر غم‌خوار و مهربان همیشه مارا در امان خود نگه می‌دارد، نیاکانمان بانوان‌را در این روز گرامی می‌داشتند. این است که در این روز مردها تمام کارهای روزمره‌ی خانمان‌ و مادرهایشان‌را خود انجام می‌دادند و شوهرها به زن‌هایشان هدایایی پیشکش می‌نمودند.

متأسفانه ما امروز از پی همه چیز بیگانه هستیم و در سرزمین ما روز والنتاین نیز رایج شده. این در حالیست که ما نمی‌دانیم خودمان هم از چنین روزها فراوان در فرهنگمان داریم که پرمعناتر هستند و از فرهنگ و پاره‌ای از هویت ما هستند. همان طوری که حافظ شیراز فرمده:

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد
وآن چه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد

در این روز خجسته درود بیکران‌را به بانوان نازنین و سربلند و مادران مهربان و شیرزن ایران‌زمین می فرستم و دست شما‌را می‌بوسم. شما ستاره‌ی درخشان این ملت هستید، که امید و آرزو برای آینده‌ی نیک ملت‌را در قلب‌هایمان جا داده‌اید. به گفته‌ی شاعر شیرین‌سخن ایرانی میرزا ترسون زاده:

زن اگر آتش نمی‌بود خام می‌ماندیم ما
نارسیده باده‌ای در جام می‌ماندیم ما
زن اگر مارا نبخشید عمر با وفا،
بی تخلص، بی نسب، بی نام می ماندیم ما

ما پاسدار و پاسبان همیشگی شما و این مرز و بوم هستیم. آسوده باشید...

Душанбе, 5 исфанди 1387

Имрӯз, 5 исфанд, ҷашни Исфандгон аст. Ин ҷашни некӯ, зебо ва қашанги гузаштагонамонро ба шумо, бонувону дӯшизагон ва модарони азизу гаронбаҳо шод бош мегӯям. 5 исфанд рӯзи гиромидошти замин дар Эрони Бостон буда. Чун замин атокунандаи меҳр асту ҳамаи инсонҳоро дар оғӯши худ нигаҳ медорад ва ҳамчун модари ғамхору меҳрабон ҳамеша моро дар амони худ нигаҳ медорад, ниёконамон бонувонро дар ин рӯз гиромӣ медоштанд. Ин аст, ки дар ин рӯз мардҳо тамоми корҳои рӯзмарраи хонумону модарҳояшонро худ анҷом медоданд ва шавҳарҳо ба занҳояшон ҳадоёе пешкаш менамуданд.

Мутаасифона, мо имрӯз аз пайи ҳама чизи бегона ҳастем ва дар сарзамини мо Рӯзи Волентин низ роиҷ шуда. Ин дар ҳолест, ки мо намедонем худамон ҳам аз чунин рӯзҳо фаровон дар фарҳангамон дорем, ки пурмаънотар ҳастанд ва порае аз ҳуввияти мо ҳастанд. Ҳамон тавре, ки Ҳофизи Шероз фармуда:

Солҳо дил талаби Ҷоми Ҷам аз мо мекард
В-он чӣ худ дошт, зи бегона таманно мекард

Дар ин рӯзи хуҷаста дуруди бекаронро ба бонувони нозанину сарбаланд ва модарони меҳрабону шерзани Эронзамин мефиристам ва дасти шуморо мебӯсам. Шумо ситораи дурахшони ин миллат ҳастед, ки умеду орзу барои ояндаи неки миллатро дар қалбҳоямон ҷо додаед. Ба гуфтаи шоири ширинсухани эронӣ, Мирзо Турсунзода:

Зан агар оташ намебуд, хом мемондем мо
Норасида бодае дар ҷом мемондем мо
Зан агар моро набахшид умри бо вафо,
Бе тахаллус, бе насаб, бе ном мемондем мо.

Мо посбону посдори ҳамешагии шумо ва ин марзу бум ҳастем. Осуда бошед...

پاسخ بخش جهانی بی‌بی‌سی به گلایه‌های تاجیکان/Посухи бахши ҷаҳонии Бӣ-Бӣ-Сӣ ба гилояҳои тоҷикон

چهارشنبه، ٢٣ بهمن ١٣٨٧

متن زیررا از تارنگار یک درویش می‌آورم و بسیار سپاسگذارم.

این نامه بار دیگر ثابت کرد که یکی از مشکالات اساسی زبانی و فرهنگی ایرانیان فرارود (تاجیکان) دبیره‌ی تحریمی سیریلیک است که هم درجه‌ی زبان‌دانی‌امان‌را فرسوده و هم مارا از همقومانمان جدا کرده است.

بهروز آفاق، رییس بخش آسیا و اقیانوسیه‌ی بخش جهانی بی‌بی‌سی، در این روزها در پاسخ به نامه‌های بی‌شمار روشنفکران تاجیک، که از نحوه‌ی پوشش رویدادهای تاجیکستان توسط شبکه‌ی تازه‌تأسیس تلویزیون بی‌بی‌سی پارسی گلایه کرده‌اند، پاسخ همسانی‌را به زبان انگلیسی می‌فرستد که ترجمه‌ی پارسی آن‌را در زیر می‌آوریم:

بسیار سپاسگذارم که نگرانی‌های خود در باره‌ی پوشش رویدادهای تاجیکستان توسط بخش پارسی بی‌بی‌سی‌را با ما در میان گذاشته‌اید. ما از بازخزد (feedback) استقبال می‌کنیم و با تکیه بر آن به برانامه‌های خود بهبود می‌بخشیم. ما شماری نامه‌های همگون دریافت کردیم، که عین نامه‌ی شماست و با احتمال زیاد هم‌آهنگ شده‌اند. من به همه‌ی فرستنده‌های این نامه همین پاسخ زیررا خواهم فرستاد.

ما نگرانی‌های شما در باره‌ی تلویزیون پارسی‌را در هیأت مدیره بررسی کردیم و در حال انجام برخی تغییرات هستیم. زمان شهر دوشنبه در جدول اعلام پخش برنامه‌ها افزوده شد. با این تصور که بیشتر بینندگان در تاجیکستان خط پارسی‌را نمی‌خوانند، ما در آغاز از این کار صرف نظر کرده بودیم. ولی ما متوجه اهمیت نمادین افزودن زمان دوشنبه به جدول هستیم و این ایرادرا اصلاح کرده‌ایم. ما همچنین قصد داریم شمار بیشتری از شهرهای تاجیکستان‌را شامل جدول آب و هوا کنیم.

مهمتر از آن، مشکل فنی ارسال فیلم از تاجیکستان، که در آغاز وجود داشت، برطرف شده‌است. امیدوارم تا کنون متوجه جریان ثابت گزارش‌های اصیل ما از خبرنگارمان در دوشنبه شده باشید. ما همچنین خبرهای مهم تاجیکستان‌را پخش کرده‌ایم و در باره‌ی آن‌ها با کارشناسان در استودیوهای لندنی‌امان گفت و گوها کرده‌ایم. من به شما اطمینان می‌دهم که ما در باره‌ی بینندگان تاجیکمان و پوشش رویدادهای تاجیکستان بسیار متعهید هستیم. امیدوارم شما این بازتاب‌را در برنامه‌های تلویزیون پارسی ببنید.

در مورد تذکر شما در باره‌ی برنامه‌های رادیویی تاجیکی، باید دگویم که به دلیل مخالفت مقامات تاجیکستان با پخش برنامه‌های ما از طریق دو فرستنده‌ی موج "اف ام" (FM) ما در دوشنبه و خجند و کاهش شدید شمار شنوندگان ما در تاجیکستان، مجبور شدیم سال گذشته برنامه‌ی ویژه‌ی تاجیکی‌را ببندیم. با وجود این، ما طیف وسیعی از برنامه‌های رادیویی پارسی خودرا حفظ کرده‌ایم، که برنامه‌ی موسیقی تاجیکی نیز شامل آن‌هاست و شنوندگان ما می‌توانند روی موجهای کوتاه و میانه آن‌را بشنوند.

شما از صفحه‌ی تاجیکی تارنمای پارسی بی‌بی‌سی نیز یادآور شده‌اید. تصمیم در باره‌ی لغو صفحه‌ی آمیخته‌ی پارسی/سیریلیک به آن دلیل گرفته شد، که آن صفحه کاربران‌را گیچ می‌کرد و تکلیف روشنی نداشت. از این رو تصمیم کرفتیم صفحه‌ی جداگانه‌ی ویژه‌ای‌را به خط سیریلیک داشته باشیم، که مختص کاربران تاجیک است و رویدادهای مهم تاجیکی‌را به خط پارسی هم برای کاربران ایرانی و افغانمان در صفحه‌ی نخست تارنما منتشر می‌کنیم. ولی نگرانی شما در باره‌ی جایگاه پایین صفخه‌ی سیریلیک‌را در مد نظر داریم و تلاش می‌کنیم راه برجسته‌تر کردن صفحه‌ی سیریلیک‌را بیابیم.

من می‌خواهم بار دیگر از شما تشکر کنم، که نگرانی‌های خودرا با ما در میان گذاشتید و از هواخواهی باحرارتان از تلویزیون پارسی سپاسگذارم. ما از آغاز کار شبکه‌ی پارس‌زبان تلویزیونمان با شدت خرسند هستیم و باور داریم که ان در پهنه‌ی رسانه‌ای جهان پارسی‌زبانان جایگاه تعیین کننده‌ای خواهد داشت. این رسانه از منابع بین الملل عظیم بی‌بی‌سی کار خواهد گرفت تا برای مخاتبان پارسی‌گویش در سراسر جهان، از جمله در تاجیکستان، برنامه بسازد. امیدوارم شما فرصت تماشای این برنامه‌هارا داشته‌اید و شاهد بهتر شدن پوشش رویدادهای تاجیکستان از آغاز کار شبکه تا کنون شده‌اید.

با بهترین آرزوها

بهروز آفاق
رییس بخش آسیا و اقیانوسیه
بخش جهانی بی‌بی‌سی

Чаҳоршанбе, 23 баҳмани 1387

Матни зерро аз торнигори Як Дарвеш меоварам ва бисёр сипосгузорам.

Ин нома бори дигар собит кард, ки яке аз мушколоти асосии забонию фарҳангии эрониёни Фароруд (тоҷикон) дабираи таҳримии сирилик аст, ки ҳам дараҷаи забондониамонро фарсуда ва ҳам моро аз ҳамқавмонамон ҷудо карда аст.

Беҳрӯзи Офоқ, раиси бахши Осиё ва Уқёнусияи бахши ҷаҳонии Бӣ-Бӣ-Сӣ, дар ин рӯзҳо дар посух ба номаҳои бешумори равшанфикрони тоҷик, ки аз наҳваи пӯшиши рӯйдодҳои Тоҷикистон тавассути шабакаи тозатаъсиси телевизюни Бӣ-Бӣ-Сии порсӣ гилоя кардаанд, посухи хамсонеро ба забони инглисӣ мефиристад, ки тарҷумаи порсии онро дар зер меоварем:

Бисёр сипосгузорам, ки нигарониҳои худ дар бораи пӯшиши рӯйдодҳои Тоҷикистон тавассути бахши порсии Бӣ-Бӣ-Сиро бо мо дар миён гузошаед. Мо аз бозхӯрд (feedback) истиқбол мекунем ва бо такя бар он ба барномаҳои худ беҳбуд мебахшем. Мо шуморе номаҳои ҳамгун дарёфт кардем, ки айни номаи шумост ва ба эҳтимоли зиёд, ҳамоҳанг шудаанд. Ман ба ҳамаи фиристандаҳои ин нома ҳамин посухи зерро хоҳам фиристод.

Мо нигарониҳои шумо дар бораи телевизюни порсиро дар хайъати мудира баррасӣ кардем ва дар ҳоли анҷоми бархе тағйирот ҳастем. Замони шаҳри Душанбе дар ҷадвали эъломи пахши барномаҳо афзуда шуд. Бо ин тасаввур, ки бештари бинандагон дар Тоҷикистон хатти порсиро намехонанд, мо дар оғоз аз ин кор сарфи назар карда будем. Вале мо мутаваҷҷеҳи аҳамияти намодини афзудани замони Душанбе ба ҷадвал ҳастем ва ин эродро ислоҳ кардаем. Мо ҳамчунин қасд дорем шумори бештаре аз шаҳрҳои Тоҷикистонро шомили ҷадвали обу ҳаво кунем.

Муҳимтар аз он, мушкили фаннии ирсоли филм аз Тоҷикистон, ки дар оғоз вуҷуд дошт, бартараф шудааст. Умедворам то кунун мутаваҷҷеҳи ҷараёни собити гузоришҳои асили мо аз Хабарнигорамон дар Душанбе шуда бошед. Мо ҳамчунин хабарҳои муҳимми Тоҷикистонро пахш кардаем ва дар бораи онхо бо коршиносон дар студиюҳои ланданиамон гуфтугӯҳо кардаем. Ман ба шумо итминон медиҳам, ки мо дар баробари бинандагони тоҷикамон ва пӯшиши рӯйдодҳои Тоҷикистон бисёр мутаъаҳҳид ҳастем. Умедворам шумо бозтоби ин мавзӯъро дар барномаҳои хабарӣ ва дигар барномаҳои телевизюни порсӣ бибинед.

Дар мавриди тазаккури шумо дар бораи барномаҳои родюии тоҷикӣ, бояд бигӯям, ки ба далели мухолифати мақомоти Тоҷикистон бо пахши барномаҳои мо аз тариқи ду фиристандаи мавҷи FM-и мо дар Душанбе ва Хуҷанд ва коҳиши шадиди шумори шунавандагони мо дар Тоҷикистон, маҷбур шудем соли гузашта барномаи вижаи тоҷикиро бибандем. Бо вуҷуди ин, мо тайфи васеъе аз барномаҳои родюии порсии худро ҳифз кардаем, ки барномаи мусиқии тоҷикӣ низ шомили онҳост ва шунавандагони мо метавонанд рӯи мавҷҳои кӯтоҳу миёна онро бишунаванд.

Шумо аз сафҳаи тоҷикии торнамои порсии Бӣ-Бӣ-Сӣ низ ёдовар шудаед. Тасмим дар бораи лағви сафҳаи омехтаи порсӣ/сириллик ба он далел гирифта шуд, ки он сафҳа корбаронро гич мекард ва таклифи равшане надошт. Аз ин рӯ тасмим гирифтем сафҳаи ҷудогонаи вижаеро ба хатти сириллик дошта бошем, ки мухтасси корбарони тоҷик аст ва рӯйдодҳои муҳимми тоҷикиро ба хатти порсӣ ҳам барои корбарони эронӣ ва афғонамон дар сафҳаи нахусти торнамо мунташир мекунем. Вале нигаронии шумо дар бораи ҷойгоҳи поини сафҳаи сирилликро мадди назар дорем ва талош мекунем роҳи барҷастатар кардани сафҳаи сирилликро биёбем.

Ман мехоҳам бори дигар аз шумо ташаккур кунам, ки нигарониҳои худро бо мо дар миён гузоштед ва аз ҳавохоҳии боҳароратон аз телевизюни порсӣ сипосгузорам. Мо аз оғози кори шабакаи порсизабони телевизюнамон ба шиддат хурсанд ҳастем ва бовар дорем, ки он дар паҳнаи расонаии ҷаҳони порсизабон ҷойгоҳи таъйинкунандае хоҳад дошт. Ин расона аз манобеъи байнулмилали азими Бӣ-Бӣ-Сӣ кор хоҳад гирифт, то барои мухотабони порсигӯяш дар саросари ҷаҳон, аз ҷумла дар Тоҷикистон барнома бисозад. Умедворам шумо фурсати тамошои ин барномаҳоро доштаед ва шоҳиди беҳтар шудани пушиши рӯйдодҳои Тоҷикистон аз оғози кори шабака то кунун шудаед.

Бо беҳтарин орзуҳо

Беҳрӯзи Офоқ

Раиси бахши Осиё ва Уқёнусия

Бахши ҷаҳонии Бӣ-Бӣ-Сӣ

تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی و فرارود/Телевизюни Форсии БӣБӣСӣ ва Фароруд

سه شنبه، ١٥ بهمن ١٣٨٧

نخست می‌خواستم از دوستان عزیز پوزش بخواهم که بیشتر از یک ماه هیچ مطلب تازه‌ای ننوشته‌ام.

در هفته‌های گذشته بسیاری تارنگارهای فرارود از تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی به خاطر نبودن نام و نشان تاجیکستان در آن خیلی انتقاد نمودند. خیلی از این دوستان سپاسگذارم. حضور فرارود باید در هر محفلی که برای پارسی‌گویان راهندازی شده، استوار باشد. بی‌بی‌سی کمی اوضاع‌را امروزها روی تلویزیون تغییر داده و امروز وقت دوشنبه برابر شهرهای کابل و تهران گذاشته شده. پخش خبر هم از تاجیکستان در روزهای آخر آغز شده. ولی ما نباید با این آسوده باشیم. خبرها از فرارود تا به حال خیلی کمند و بسیار کمرنگ. گذشته از این، میان برنامه‌های تلویزیون سرخط اخبار از ایران، افغانستان و جهان نمایش می‌شود، ولی از فرارود هیچ خبری نیست. انگیزه چیست؟!

همه‌ی این بر می‌گردد به تارنمای بی‌بی‌سی فارسی. "تاجیکستان"را به حاشیه‌ی این تارنما تنگ نمودند. اخبار تاجیکستان‌را تنها با دبیره‌ی تحمیلی (سیریلیک) گذاشته‌اند و دبیره‌ی فارسی‌را از بین برده‌اند. اگر در بخش "تاجیکستانِ" تارنمای پیشین امکانیت داشتند از دو دبیره استفاده نمایند، پس چرا امروز که یک تارنمای پیشرفته‌ای دارند، نمی‌توانند این کاررا بکنند؛ حتماً که این امروز باز هم آسان‌تر است. افسوس که افسوس... چون امروز بخش تاجیکستان در حاشیه است و تنها به خط تحمیلیست، سرخط اخبار تاجیکستان پخش نمی‌گردد. چون به نظر می‌رسد که سرخط اخبار به طور خودکار مستقیماً از تارنما روی امواج تلویزیونی می‌آید.

انگیزه‌ی این اقدام بی‌بی‌سی تا به حال روشن نیست، که چرا اخبار تاجیکستان تنها به دبیره‌ی تحمیلیست. به هر حال، خود ما، فرارودی‌ها نیز در این گناه داریم. وقتی برخی از "نخبگانمان" سر و صدا می‌کنند که زبان ما "تاجیکیست" و دبیره‌ی ما سیریلیک است، باید منتظر چنین اقدامی از طرف نیروهای بیگانه بود. نباید فراموش کرد که بی‌بی‌سی (BBC – British Broadcasting Corporation) یک نهاد خارجی است که مال دولت بریتانیاست. آن‌ها پی کارهایی نیستند که حتماً بر سود ما باشد. بلکه دوست دارند به پیکری، که پاره – پاره شده، باز هم یک ضربه‌ی سختی بزنند.

ما باید به اصل مسأله بر گردیم. آن هم هست بر گردانیدن دبیره‌ی پارسی به بخش "تاجیکستان" بی‌بی‌سی فارسی، که البته منجر به دوباره داخل نمودن بخش "تاجیکستان" به صفحه‌ی اصلی تارنمای بی‌بی‌سی پارسی خواهد شد. از همه‌ی وطنخواهان خواهشمندم که با بی‌بی‌سی فارسی تماس بگیرند و تقاضا نمایند که بی درنگ دبیره‌ی پارسی‌را به بخش "تاجیکستان" بر گردانند.

Сешанбе, 15 Баҳмани 1387

Нахуст мехостам аз дӯстони азиз пӯзиш бихоҳам, ки бештар аз як моҳ ҳеч матлаби тозае нанавиштаам.

Дар ҳафтаҳои гузашта бисёре торнигорҳои Фароруд аз Телевизюни Форсии БӣБӣСӣ ба хотири набудани ному нишони Тоҷикистон дар он хеле интиқод намуданд. Хеле аз ин дӯстон сипосгузорам. Ҳузури Фароруд бояд дар ҳар маҳфиле, ки барои порсигӯён роҳандозӣ шуда, устувор бошад. БӣБӣСӣ каме авзоъро имрӯзҳо рӯйи телевизюн тағйир дода ва имрӯз вақти Душанбе баробари шаҳрҳои Кобулу Теҳрон гузошта шуда. Пахши хабар ҳам аз Тоҷикистон дар рӯзҳои охир оғоз шуда. Вале мо набояд бо ин осуда бошем. Хабарҳо аз Фароруд то ба ҳол хеле каманд ва бисёр камранг. Гузашта аз ин, миёни барномаҳои телевизюн сархатти ахбор аз Эрон, Афғонистон ва ҷаҳон намоиш мешавад, вале аз Фароруд ҳеч хабаре нест. Ангеза чист?

Ҳамаи бар мегардад ба торнамои БӣБӣСӣ Форсӣ. “Тоҷикистон”-ро ба ҳошияи ин торнамо танг намуданд. Ахбори Тоҷикистонро танҳо ба дабираи таҳмилӣ (сирилик) гузоштаанд ва дабираи форсиро аз байн бурдаанд. Агар дар бахши “Тоҷикистон”-и торнамои пешин имконият доштанд аз ду дабира истифода намоянд, пас чаро имрӯз ки як торнамои пешрафтае доранд, наметавонанд ин корро бикунанд; ҳатман ки ин имрӯз боз ҳам осонтар аст. Афсӯс ки афсӯс... чун имрӯз бахши “Тоҷикистон” дар ҳошия аст ва танҳо ба хатти таҳмилист, сархатти ахбори Тоҷикистон рӯйи телевизюн пахш намегардад. Чун ба назар мерасад, ки сархатти ахбор ба таври худкор мустақиман аз торнамо рӯйи амвоҷи телевизюн меояд.

Ангизаи ин иқдоми БӣБӣСӣ то ба ҳол рӯшан нест, ки чаро ахбори Тоҷикистон танҳо ба дабираи таҳмилист. Ба ҳар ҳол, худи мо, Фарорудиҳо низ дар ин гуноҳ дорем. Вақте бархе аз “нухбагонамон” сару садо мекунанд, ки забони мо “тоҷикист” ва дабираи мо сирилик аст, бояд мунтазири чунин иқдоме аз тарафи нерӯҳои бегона буд. Набояд фаромӯш кард, ки БӣБӣСӣ (BBC – British Broadcasting Corporation) як ниҳоди хориҷӣ аст, ки моли давлати Беритониёст. Онҳо пайи корҳое нестанд, ки ҳатман бар суди мо бошад. Балки дӯст доранд ба пайкаре, ки пора – пора шуда, боз ҳам як зарбаи сахтӣ бизананд.
Мо бояд ба асли масъала бар гардем. Он ҳам ҳаст бар гардонидани дабираи порсӣ ба бахши “Тоҷикистон”-и БӣБӣСӣ Форсӣ, ки албатта мунҷар ба дубора дохил намудани бахши “Тоҷиқстон” ба сафҳаи аслии торнамои БӣБӣСӣ Порсӣ хоҳад шуд. Аз ҳамаи ватанхоҳон хоҳишмандам, ки бо БӣБӣСӣ Форсӣ тамос бигиранд ва тақозо намоянд, ки бе диранг дабираи порсиро ба бахши “Тоҷикстон” бар гардонанд.