رستاخیز پارسی‌گویان افغانستان/Растохези порсигӯёни Афғонистон

طبق اطلاع خبرگزاری جاودان، اخیراً لوحه جدید دانشگاه بلخ رسماً افتتاح شده. لوحه جدید پارسی آن واژه "دانشگاه"را به کار برده. خاطررسان می شویم که ٣ مهرماه (٢٤ سپتامبر) در دانشگاه بلخ زدوخورد شدیدی بین پلیس و دانشجویان پارسی‌گو سر زد که در آن تعادادی از دانشجویان زخمی و چندی کشته شدند. زدوخورد بر سر واژه "دانشگاه" بود. دانشجویان این دانشگاه لوحه فارسیی‌را، که دولت گذاشته و روی آن "پوهنتون بلخ" ("پوهنتون" واژه پشتو برای "دانشگاه" است) نوشته،‌ به زمین فگندند و به جای آن لوحه جدیدی‌را گذاشتند که روی آن "دانشگاه بلخ" نوشته بود.

چندین ماهی پیش وزیر اطلاعات و فرهنگ (یا به قول خود " اطلاعات و کلتور") این دولت یکی از خبرنگاران تلویزیون افغانستان‌را که با زبان فارسی گزارش می‌داد، به خاطر کاربرد از واژگان "دانشگاه" و "دانشجویان" به جای "پوهنتون" و "محصیلین"، از کار راند. به قول حکومت افغانستان واژگانی مثل "دانشگاه، دانشجویان، فرهنگ" و چندی دیگر، واژگان "بیگانه" و "غیر اسلامی". به گفته آنان این کلمات فارسی هستند، در حالی که زبان دولتی افغانستان "دری" است.

معاون استاندار بالخ در ضمن سخنرانی در این گردهمایی از جمله گفته است:
"به منظور تحكيم وحدت ملی و با استفاده از مفاد قانون اساسی كه اجازه می دهد تمامی آثار مكتوب و عناوين ادارات دولتی در كشور به دو زبان فارسی و يا پشتو تنظيم گردد لوحه دانشگاه ولايت بلخ نيز به دو زبان فارسی و پشتو و يك زبان بين المللی (انگليسی) طراحی و برسردرب ورودی دانشگاه بلخ نصب گرديد."

این یک پیروزی پارسی‌گویان افغانستان است، که از زبان و فرهنگ خود دفاع می‌کنند. در روزهای آخر شاهد بیداری بیشتر فارسی‌گویان افغانستان شده‌ایم. دیروز یک مطلب بسیار نغزی‌را در تارنگار روزنامه پیمان (چاپ کابل) خواندم، که "تا زبان پارسی زنده است؛ من هم زنده‌ام" نام درد. در این مطلب آقای امینی، نویسنده این مطلب، اظهار می‌نماید که زبانی که در ایران و افغانستان و تاجیکستان امروزی رائج است، زبان فارسیست. او همچنین می‌نویسد که تنها راه نجات و گسترش زبان پارسی همبستگی پارسی‌ربانان است. به گفته ایشان، امروز وضع بهترین برای زبان پارسی در ایران امروزیست که فرهنگستان زبان و ادب آن برای دفاع از و گسترش زبان پارسی کارهای بسیار مهمی‌را انجام می‌دهد. این در حالیست که زبان پارسی در تاجیکستان تا به حال به دبیره سیریلیک نوشته می‌شود و در افغانستان حکمتداران این کشور هجوم همه‌جانبه‌را به این زبان آغاز نموده‌اند. پیشنهاد آقای امینی این است که حوضه فعالیت فرهنگستان زبان و ادب فارسی به هر سه کشور پارسی‌زبان پهن شود.
به پارسی‌گویان افغانستان امروزی آفرین می‌گویم. به امید بیداری همه ایرانیان گیتی.

Тибқи иттилоъи хабаргузории Ҷовидон, ахиран лавҳаи ҷадиди Донишгоҳи Балх расман ифтитоҳ шуда. Лавҳаи ҷадиди порсӣ вожаи “донишгоҳ”-ро ба кор бурда. Хотиррасон мешавем, ки 3 меҳрмоҳ (24 септомбр (сентябр)) дар Донишгоҳи Балх задухӯрди шадиде байни пулис ва донишҷӯёни порсигӯ сар зад, ки дар он теъдоде аз донишҷӯён захмӣ ва чанде кушта шуданд. Задухӯрд бар сари вожаи “донишгоҳ” буд. Донишҷӯёни ин донишгоҳ лавҳаи форсиро, ки давлат гузошта ва рӯйи он “Пуҳантуни Балх” (“пуҳантун” вожаи пашту барои “донишгоҳ” аст) навишта, ба замин фиганданд ва ба ҷойи он лавҳаи ҷадидеро гузоштанд, ки рӯйи он “Донишгоҳи Балх” навишта буд.

Чандин моҳе пеш Вазири Иттилоот ва Фарҳанг (ё ба қавли худ “Иттилоот ва Култур”)-и ин давлат яке аз хабарнигорони телевизюни Афғонистонро, ки бо забони форсӣ гузориш медод, ба хотири корбурд аз вожагони “донишгоҳ” ва “донишҷӯён” ба ҷойи “пуҳантун” ва “муҳассилин,” аз кор ронд. Ба қавли ҳукумати Афғонистон, вожагоне мисли “донишгоҳ, донишҷӯён, фарҳанг” ва чанде дигар, вожагони “бегона” ва “ғайри Исломӣ” мебошанд. Ба гуфтаи онон ин калимот форсӣ ҳастанд, дар ҳоле ки забони давлатии Афғонистон “дарӣ” аст.

Муъовини устондори Балх дар зимни суханронӣ дар ин гирдиҳамойӣ аз ҷумла гуфта аст:
“Ба манзури таҳкими ваҳдати миллӣ ва бо истифода аз мафоди Қонуни Асосӣ, ки иҷоза медиҳад тамоме осор мактуб ва ановини идороти давлатӣ дар кишвар ба ду забони форсӣ ва пашту танзим гардад, лавҳаи Донишгоҳи Вилояти Балх низ ба ду забони форсӣ ва пашту ва як забони байнулмиллалӣ (инглисӣ) тарроҳӣ ва бар сардарби вурудии Донишгоҳи Балх насб гардид.”

Ин як пирӯзии порсигӯёни Афғонистон аст, ки аз забон ва фарҳанги худ дифоъ мекунанд. Дар рӯзҳои охир шоҳиди бедории бештари форсигӯёни Афғонистон шудаем. Дирӯз як матлаби бисёр нағзеро дар торнигори рӯзномаи Паймон (чоп Кобул) хондам, ки “То забони порсӣ зинда аст; ман ҳам зиндаам” ном дорад. Дар ин матлаб оқои Аминӣ, нависандаи ин матлаб, изҳор менамояд ки забоне ки дар Эрону Афғонистону Тоҷикистони имрӯзӣ роиҷ аст, забони форсист. Ӯ ҳамчунин менависад, ки танҳо роҳи наҷот ва густариши забони порсӣ, ҳамбастагии порсизабонон аст. Ба гуфтаи эшон, имрӯз вазъи беҳтарин барои забони порсӣ дар Эрони имрӯзист, ки Фарҳангистони Забон ва Адаби он барои дифоъ ва густариши забони порсӣ корҳои бисёр муҳиммеро анҷом медиҳад. Ин дар ҳолест, ки забони форсӣ дар Тоҷикистон то ба ҳол ба дабираи сирилик навишта мешавад ва дар Афғонистон ҳукуматдорони ин кишвар ҳуҷуми ҳамаҷонибаро ба ин забон оғоз намудаанд. Пешниҳоди оқои Аминӣ ин аст, ки ҳавзаи фаъолияти Фарҳангистони Забон ва Адаби Форсӣ ба ҳар се кишвари порсизабон паҳн шавад.
Ба порсигӯёни Афғонистони имрӯзӣ офарин мегӯям. Ба умеди бедории ҳамаи эрониёни гетӣ.